Niezwykła historia – pierwszy Tour de Pologne, który rozpoczął legendę polskiego kolarstwa
Pierwszy Tour de Pologne, rozegrany we wrześniu 1928 roku, to nie tylko kolarska rywalizacja – to opowieść o odwadze, determinacji i narodzinach sportowego mitu. W czasach, gdy Polska budowała swoją tożsamość po odzyskaniu niepodległości, wyścig rowerowy dookoła kraju stał się symbolem nowoczesności, siły i wspólnoty. Głównym bohaterem tej opowieści jest Feliks Więcek (na zdjęciu w środku) – człowiek, który pokazał, że nawet największe przeszkody da się pokonać, jeśli tylko ma się odpowiednią wolę walki.
Początki wyścigu – narodziny kolarskiego marzenia
Pomysł zorganizowania narodowego wyścigu kolarskiego pojawił się pod wpływem sukcesów Tour de France i Giro d’Italia. Polska, będąca wówczas młodą republiką, szukała sposobu na wzmocnienie ducha narodowego i promowanie aktywności fizycznej. Prasa sportowa, na czele z redakcją „Przeglądu Sportowego”, rozpoczęła kampanię na rzecz organizacji rodzimego wyścigu, który miał nie tylko integrować Polaków, ale też podkreślić ich sportowe ambicje.
Organizatorzy stanęli przed niemałym wyzwaniem – brakowało infrastruktury, doświadczenia, a wiele dróg pozostawiało wiele do życzenia. Mimo to, dzięki zaangażowaniu środowiska kolarskiego i poparciu władz, udało się doprowadzić pomysł do realizacji.
Patronat i prestiż – wsparcie najwyższych władz państwowych
Wydarzenie uzyskało honorowy patronat Prezydenta Ignacego Mościckiego, co nadawało mu wyjątkowego prestiżu. Pierwszy Bieg Kolarski Dookoła Polski miał być nie tylko świętem sportu, ale także pokazem jedności młodego państwa. Rząd wsparł logistykę i promocję wydarzenia, a media zadbały o szeroki przekaz – od plakatów po relacje radiowe.
Trasa pierwszego Tour de Pologne – wyzwanie dla najtwardszych
Licząca 1 491 kilometrów trasa składała się z 8 etapów prowadzących przez największe miasta Polski, w tym Poznań, Katowice, Kraków, Lwów, Łódź i Warszawę. Drogi były pełne wybojów, pagórków i nierówności, a sprzęt – daleki od dzisiejszych technologicznych cudów. Zmagania rozpoczęło 71 zawodników, lecz do końca wytrwało jedynie 43.
 |
| Uczestnicy Pierwszego Biegu Kolarskiego Dookoła Polski (obecnie Tour de Pologne) w 1928 roku domena publiczna |
Zasady i organizacja – jak wyglądał wyścig w 1928 roku?
Choć dziś organizacja wyścigu kolarskiego to ogromna maszyna logistyczna, w 1928 roku wszystko wyglądało znacznie skromniej – ale z nie mniejszym zapałem. Zgłoszenia do biegu przyjmowano od 18 lipca, a na listę startową trafiło 71 kolarzy. Cztery zgłoszenia pochodziły z zagranicy, jednak organizatorzy postanowili dopuścić jedynie Polaków – chciano, by tytuł najlepszego kolarza w Polsce zdobył Polak.
Zawodnicy reprezentowali przede wszystkim kluby sportowe z całej Polski. Sprzęt nie był jednakowy – rowery różniły się jakością, a kolarze musieli radzić sobie sami z naprawami i konserwacją. Nie było samochodów technicznych, elektronicznego pomiaru czasu, czy łączności – liczyły się tylko siła mięśni, strategia i odporność psychiczna.
Start z numerem 1 – historia Feliksa Więcka
Feliks Więcek, pochodzący z Ignacowa, reprezentował Bydgoski Klub Kolarski. Jako pierwszy zarejestrowany uczestnik otrzymał numer startowy 1 – co w retrospekcji stało się niezwykle symboliczne. Już wcześniej znany był z imponującej kondycji i charakteru wojownika, jednak to, co pokazał podczas wyścigu, przeszło najśmielsze oczekiwania.
Więcek od samego początku jechał jak natchniony. Wygrał aż sześć z ośmiu etapów, zyskując ogromną przewagę czasową. Ale to nie znaczy, że obyło się bez dramatów…
Rywalizacja i dramatyczne momenty – kluczowe etapy wyścigu
Największym wyzwaniem był ostatni etap – Łódź–Warszawa. To właśnie wtedy Feliks Więcek napotkał poważny problem: przebił oponę. Rywale ruszyli do przodu, próbując wykorzystać okazję i zmniejszyć stratę. Feliks jednak nie poddał się. Samodzielnie wymienił dętkę i – mimo zmęczenia – ruszył w pogoń za czołówką.
Przy średniej prędkości 44 km/h (!) zdołał dogonić grupę i ostatecznie finiszował jako dziesiąty, tracąc zaledwie pięć minut do zwycięzcy etapu. Taki heroiczny wysiłek zapewnił mu końcowe zwycięstwo z przewagą 1 godziny i 11 minut nad Wiktorem Oleskim – rekord, który do dziś pozostaje niepobity.
 |
| Feliks Więcek na czele peletonu w jednym z etapów Biegu Kolarskiego Dookoła Polski domena publiczna |
Wielki finał w Warszawie
Meta Pierwszego Biegu Kolarskiego Dookoła Polski znajdowała się w Warszawie, gdzie tłumy wiwatowały na cześć bohaterów. Więcek został uhonorowany nie tylko jako zwycięzca, ale jako symbol hartu ducha. Cały wyścig pokonał w czasie 58 godzin i 19 sekund – po wszystkim powiedział, że trasa była… zbyt krótka.
Wyścig Kolarski Dookoła Polski oczami kibiców i prasy
Media szeroko relacjonowały cały wyścig – od lokalnych dzienników po ogólnopolskie gazety sportowe. W „Przeglądzie Sportowym” pojawiały się codzienne raporty, zdjęcia oraz wywiady z zawodnikami. Kibice gromadzili się przy drogach, wiwatując, machając flagami i dopingując kolarzy, jakby jechali na igrzyska olimpijskie.
Sukces sportowy a kariera Więcka po wyścigu
Triumf Więcka odbił się szerokim echem. W plebiscycie „Przeglądu Sportowego” na najlepszego polskiego sportowca roku 1928 Feliks Więcek otrzymując ponad 38 tysięcy głosów zajął trzecie miejsce, ustępując jedynie Halinie Konopackiej (lekkoatletyka) i Bronisławowi Czechowi (narciarstwo). Choć nigdy później nie osiągnął podobnego sukcesu sportowego, jakim było zwycięstwo w Pierwszym Biegu Kolarskim Dookoła Polski, jego nazwisko już na zawsze zostało wpisane do historii polskiego kolarstwa. Feliks Więcek zmarł w 1978 roku, w wieku 74 lat.
Dziedzictwo pierwszego Tour de Pologne
Tour de Pologne już w pierwszej edycji zdobył serca Polaków. Zainspirował kolejne pokolenia kolarzy, a także utorował drogę do rozwoju wyścigów kolarskich w Polsce. Oficjalna nazwa „Tour de Pologne” zaczęła funkcjonować od 1937 roku, przy czwartej edycji. Wtedy po raz pierwszy udział w nim wzięli zawodnicy zagraniczni z Francji, Włoch, Węgier i Rumunii. Zwyciężył Bolesław Napierała.
Pierwszy Tour de Pologne był czymś więcej niż wyścigiem – był manifestem odradzającej się Polski. Pokazał, że sport może integrować ludzi z różnych zakątków kraju, motywować do działania i stawać się źródłem dumy narodowej. Dla wielu młodych ludzi był inspiracją do sięgnięcia po rower i spełniania sportowych marzeń.
Pierwszy Tour de Pologne to także świadectwo wielkiego ducha sportu, pasji i poświęcenia. To historia zwycięstwa nie tylko jednego kolarza, ale całego narodu, który przez sport wyrażał swoją wolność, jedność i ambicję. Feliks Więcek na zawsze pozostanie ikoną tej legendy – człowiekiem, który z numerem 1 nie tylko wystartował, ale i zapoczątkował trwającą już niemal sto lat tradycję.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
1. Kiedy odbył się pierwszy Tour de Pologne?
Między 7 a 16 września 1928 roku.
2. Kto wygrał pierwszy Tour de Pologne?
Zwycięzcą został Feliks Więcek z Bydgoskiego Klubu Kolarskiego.
3. Ile kilometrów liczyła trasa wyścigu?
Trasa miała 1 491 kilometrów, podzielonych na 8 etapów.
4. Ilu zawodników wzięło udział, a ilu ukończyło wyścig?
Na starcie stanęło 71 kolarzy, a do mety dotarło 43.
5. Czy w pierwszym wyścigu brali udział zawodnicy zagraniczni?
Nie, tylko Polacy. Zgłoszenia z zagranicy zostały odrzucone.
6. Czy rekord Feliksa Więcka został pobity?
Nie – do dziś jego przewaga czasowa nad drugim zawodnikiem jest największa w historii Tour de Pologne.
Zdjęcie w nagłówku: Narodowe Archiwum Cyfrowe
