Kiedy słyszysz „Księga Henrykowska”, możesz mieć skojarzenia z czymś zakurzonym, pełnym łaciny i oderwanym od rzeczywistości. Ale nic bardziej mylnego. Ta niepozorna kronika sprzed ponad 750 lat to nie tylko skarb dla językoznawców i historyków – to żywa opowieść o ludziach, miejscu i czasie, który ukształtował część naszej kultury. I wcale nie trzeba być mediewistą,…
18 września 1987 roku Jerzy Kukuczka stanął na szczycie Shisha Pangmy. Najsłynniejszy polski himalaista zdobywając ten ostatni, czternasty w sumie, ośmiotysięcznik, jest drugim człowiekiem na świecie, który kompletuje Koronę Himalajów i Karakorum (pierwszy był Włoch Reinhold Messner, który ukończył to 11 miesięcy wcześniej). Kukuczka zdobywa Koronę w niespełna 8 lat, Włoch potrzebuje na to aż…
Był 3 października 1996 roku. Tego dnia Wisława Szymborska, 73-letnia poetka o niepozornym spojrzeniu i ciętym dowcipie, siedziała spokojnie w pokoju Domu Pracy Twórczej „Astoria” w Zakopanem. Pisała wiersz. Deszcz bębnił o dach, w górach panował chłód i nikt nie spodziewał się trzęsienia ziemi w świecie literatury. Aż zadzwonił telefon. Telefon, który zmienił wszystko Dzwonił przedstawiciel…
„Wam kury szczać prowadzać, a nie politykę robić”, to jedna z najsłynniejszych i najczęściej przytaczanych wypowiedzi Józefa Piłsudskiego. Są cytaty, które wchodzą do języka na stałe i to właśnie taki przypadek — ostry, celny, bezczelny. Ale do kogo dokładnie Piłsudski wypalił te słynne słowa o kurach? I co go wtedy tak wkurzyło? Oto krótka historia…
Bitwa pod Cedynią, stoczona w 972 roku, zajmuje wyjątkowe miejsce w polskiej świadomości historycznej. Często uznawana za pierwsze wielkie zwycięstwo oręża polskiego i fundamentalny moment dla rodzącego się państwa Piastów, stała się czymś więcej niż tylko wydarzeniem historycznym. Jednak, jak w przypadku wielu innych wydarzeń spowitych mgłą wczesnośredniowiecznej historii, granica między weryfikowalnym faktem, trwałym mitem…
Napoleon Bonaparte potrafił być szczery do bólu. Kiedyś powiedział o Polakach, że „Ci ludzie tylko się bić umieją„. Z jednej strony to brzmi jak komplement – bo kto nie chciałby być znany jako odważny wojownik? Z drugiej – no właśnie, czy to nie brzmi trochę jak wyrzut? Jakby brakowało czegoś więcej niż tylko szabli w dłoni. Oto krótka…
Kozacy na czele z Bohdanem Chmielnickim w czasie powstania na Ukrainie szydzili z polskich regimentarzy mówiąc o nich: „Pierzyna, Łacina i Dziecina„. Ta krótka, ale wymowna fraza nie tylko wyśmiewała konkretnych dowódców, lecz także rzucała światło na ówczesną kondycję Rzeczypospolitej, jej elit i armii. Kim byli owi trzej mężowie? Dlaczego ich postacie skojarzono z pierzyną, łaciną i…
Polski język pełen jest barwnych powiedzeń, które często używamy, nie zastanawiając się nad ich pochodzeniem. Jednym z nich jest wyrażenie „wyskoczyć jak filip z konopi”, które oznacza nagłe i nieoczekiwane wtrącenie się do rozmowy, często w sposób niezbyt przemyślany lub nietrafiony. Ale skąd właściwie wzięło się to powiedzenie? Historia, jak się okazuje, jest nie tylko…
Listopad 1995 roku. Polska po raz pierwszy zasiada przed telewizorami, żeby obejrzeć przedwyborczą debatę prezydencką. Nie jedną, a dwie – i to w odstępie kilku dni. Na ekranie: Lech Wałęsa, ówczesny prezydent i legendarny działacz „Solidarności”, kontra Aleksander Kwaśniewski, młodszy, pewny siebie kandydat lewicy. Obaj – gotowi na drugą turę i zdeterminowani, żeby wygrać. Wybory…
Język polski pełen jest powiedzeń, których znaczenie znamy doskonale, ale ich pochodzenie często ginie w mrokach dziejów. Tak jest i z „mydleniem oczu” – wyrażeniem oznaczającym wprowadzanie kogoś w błąd, zwodzenie czy też sprytne ukrywanie prawdy. Ale skąd właściwie wzięła się ta fraza? Odpowiedź znajdziemy w czasach króla Zygmunta Augusta, kiedy to dwóch sprytnych dworzan…